-ΠΟΝΤΟΣ- Δάκρυ ψυχής…

 

-ΠΟΝΤΟΣ-              Δάκρυ ψυχής… Συνοπτική ιστορική αναδρομή του  Ποντιακού  Ελληνισμού από την Μυθολογία ως σήμερα γραμμένη απλά σε 17 μικρά κεφάλαια. Κεφάλαιο 5 - Ο ΓΑΒΡΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΑΚΡΙΤΕΣ – Στις αρχές του 11ουαιώνα μ.Χ., εμφανίστηκαν οι Σελτζούκοι-τουρκομάνοι και επιχειρούσαν επιδρομές, κυρίως στις ανατολικές επαρχίες του Βυζαντίου και συγκεκριμένα στον Πόντο. Επί Αλεξίου Α΄(1071-1118), στάλθηκε στην Τραπεζούντα ο ηρωικός στρατηγός του Βυζαντίου Θεόδωρος Γαβράς όπου το 1075 έδιωξε τους Σελτζούκους (που την είχαν καταλάβει προσωρινά) και δημιούργησε αυτόνομο κράτος με πρωτεύουσα την ομώνυμη πόλη και έγινε ηγεμόνας της Χαλδίας (περιοχή Ματσούκας). Έγινε έτσι το προπύργιο και ο κυματοθραύστης από εχθρικές επιδρομές, Περσών, Σελτσούκων, Αράβων και Τούρκων αργότερα ενάντια στο Βυζάντιο. Το 1098 είχαμε το μαρτυρικό θάνατο του Θ.Γαβρά στη Θεοδοσιούπολη(Ερ-ζε-ρούμ = εδώ-ζούνε-Ρωμιοί ). Οι απόγονοι του Θ. Γαβρά κράτησαν την αυτοδιοίκηση στο Δουκάτο της Τραπεζούντας μέχρι το 1140. Το 1143 ο αυτοκράτορας Μανουήλ Α΄Κομνηνός ξανάφερε το Δουκάτο στους κόλπους της Βυζαντινής Επικράτειας, ενάντια στις επεκτατικές διαθέσεις των Γεωργιανών γειτόνων και στις εξουσιαστικές ορέξεις, της Δυναστείας των Αγγέλων της Κωνσταντινούπολης. Δούκες της Χαλδίας αναφέρονται : 1-Θεόδωρος Γαβράς: 1075-1098, ˝Ο βλαστός της Άτρας˝. Αρχηγός της οικογένειας των Γαβράδων, αναφέρεται ο Θεόδωρος Γαβράς. Υπήρξε στρατηγός του Βυζαντινού κράτους και επί Αυτοκράτορα Αλεξίου Α΄, στάλθηκε στην Τραπεζούντα, λόγω των συνεχών επιδρομών στα ανατολικά της χώρας, από τους Γεωργιανούς γείτονες και τους Σελτζούκους-τουρκομάνους. Έγινε Δούκας της Χαλδίας και ως ανεξάρτητος ηγεμόνας, δεν είχε την υποστήριξη της Κων/πολης.Στηρίχτηκε στη γενναιότητα του ιδίου και των στρατιωτών του. Χάρη στο Κύρος και το στρατηγικό του δαιμόνιο, κατόρθωσε να επιστρατεύσει από την περιοχή και να οργανώσει έναν αξιόμαχο, πιστό στρατό, με τον οποίο νίκησε τον εχθρό και απελευθέρωσε την Τραπεζούντα και την περιοχή από τους Σελτζούκους–τουρκομάνους. Αιχμαλωτίστηκε από τον Σελτζούκο-Τουρκομάνο Αμίρ Αλή,όμως αρνήθηκε να αλλαξοπιστήσει και μετά από τρομερούς βασανισμούς και το διαμελισμό του σώματός του, στις 2 Οκτωβρίου 1098 μαρτύρησε στη Θεοδοσιούπολη (Ερζερούμ). Η εκκλησία μας τον κατάταξε μεταξύ των αγίων και υπάρχει γι’ αυτόν ιερά ακολουθία με τον τίτλο ˝Τα άνθη του παραδείσου˝. Μετά τον θάνατό του, την Τραπεζούντα την κατέλαβε ο τοπάρχης της Ηράκλειας Πόντου, Διαβατηνός (1098-1104). 2-Γρηγόριος Γαβράς : 1104-1115.Γιος του Θ.Γαβρά, πήρε την ηγεμονία του Δουκάτου. Παντρεύτηκε τη Μαρία Κομνηνή, όμως αργότερα τη χώρισε. Ήρθε σε ρήξη με τον Αυτοκράτορα, και σε μάχη, νικήθηκε και αιχμαλωτίστηκε. Όμως σε ένα χρόνο αφέθηκε ελεύθερος και ξαναπήρε την εξουσία στη Χαλδία. 3-Κωνσταντίνος Γαβράς׃ 1115-1140. Στρατηγός επί Αλεξίου Κομνηνού στην Φιλαδέλφεια. Ως αρχηγός του Δουκάτου επεδίωξε την ανεξαρτησία από το Βυζάντιο και τα κατάφερε. Ονομάστηκε Αυθέντης Τραπεζούντας και διατήρησε την ανεξαρτησία του μέχρι τον θάνατό του (1140). Ακολούθησε ˝στάση κατά του οίκου˝των Γαβράδων και επωφελούμενος ο Μανουήλ Α΄ ο Κομνηνός το 1143, επανέφερε το Δουκάτο στους κόλπους της Βυζαντινής αυτοκρατορίας. 4-Μιχαήλ Γαβράς: Υπήρξε στρατηγός του Βυζαντινού κράτους και πολέμησε με επιτυχία εναντίον των Σελτζούκων του Ικονίου. Έγινε Δούκας του προσαρτημένου Δουκάτου της Τραπεζούντας στο Βυζάντιο. Πήρε σύζυγο την Ευδοκία Κομνηνή και έφερε τον τίτλο Μιχαήλ Α΄. 5- Θεόδωρος Β΄ Γαβράς: Γόνος της Ακριτικής οικογένειας των Γαβράδων. Έγινε ανεξάρτητος ηγεμόνας της Αμισού μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Λατίνους (1204). Αναγνώρισε την κυριαρχία της Νίκαιας. Εκτός από τους αναφερθέντες, υπήρξαν κι’ άλλοι λόγιοι της οικογένειας των Γαβράδων, μεταξύ αυτών οι Ιωάννης και Μιχαήλ, που έζησαν κατά τον 14ο αιώνα. Επιστολές τους προς Αυτοκράτορες φυλάσσονται στη Μαρκιανή βιβλιοθήκη στη Βενετία. Γενικά οι Γαβράδες με το καθάριο πνεύμα τους, την πίστη, το θάρρος και τη στρατηγική τους, έδειξαν σε όλο τον κόσμο ότι ׃ Το πολυτιμότερο αγαθό στον άνθρωπο είναι η ελευθερία και αυτή δε χαρίζεται από κανέναν αλλά… κατακτιέται. Ο Μεσαρέτες Από το βιβλίο μου : Πόντος ο Ελληνικός                  Copyright© 2004

-Στο Σύνταγμα δεν έχει τάνκς-

Στο Σύνταγμα δεν έχει τάνκς

έχει τα περιστέρια,

τα σύμβολα της λευτεριάς

με τα καθάρια χέρια.

Διεκδικούν δεν επαιτούν

δικαίωση ζητάνε,

αυτοί εδώ που κυβερνούν

στο βάραθρο τα πάνε.

Τα γέλασαν, τα πρόδωσαν

στέρησαν την χαρά τους

σβήσανε τις ελπίδες τους

κλέψαν τα όνειρά τους.

Ο νέος δίχως όνειρα

δρόμο δε θα χαράξει

είναι πουλί χωρίς φτερά

ποτέ δε θα πετάξει.

Ψηλά νέοι τα λάβαρα

το δίκιο ζητάτε,

γροθιά σε μέτρα βάρβαρα

το μέλλον σας κοιτάτε.

                                                                          Μεσαρέτες

-Επιτάφιος θρήνος-

Ποντιακά : - Η αξιναρέα - Ν’αϊλί σ’εκείνο το δεντρόν ντο τρώει αξιναρέαν, πάντα θα κλαίει και θα ματών’ α’σή γεράν μερέαν.

Ερμηνεία : - Η τσεκουριά – Αλί στο δέντρο που ξεσπά της τσεκουριάς το μένος, το  αίμα δε θα σταματά απ’ της πληγής το μέρος. Ο Μεσαρέτες

-Τα άδεια… σακιά-

Στης κοινωνίας τη ζυγαριά

τ’άδεια σακιά ανεβαίνουν

και τα γιομάτα τα βαριά

όλο και κατεβαίνουν.

Το τραγικό και λυπηρό

είναι για τ’άδεια τα σακιά

 ψηλά σαν ανεβούνε,

θα βρούν αέρα δυνατό

και θα διαλυθούνε.

τότε με τρόπο μοχθηρό

γιομάτα κυνηγούνε.

Αυτά τα άδεια τα σακιά

τα θέλουν όλα άδεια,

έτσι, να νοιώθουνε καλά

με γλείψιμο και χάδια.

Με φύσημα τ’άδειο σακί

ο άνεμος το παίρνει

γλείφει συρόμενο τη γη

εδώ κι’εκεί το σέρνει.

Ορθό τσουβάλι στέκεται

μονάχα το γιομάτο

και πίεση να δέχεται

ποτέ δεν πέφτει κάτω.

                           Ο Μεσαρέτες

Αφιέρωμα : " 30ο Φεστιβάλ βιβλίου στη Θεσσαλονίκη"

Ποντιακά : - Βιβλία ασπαλιγμένα -                       ₪ Οσπίτ’ χωρίς βιβλία, έν’ κάμαρη δίχως παραθύρα. Οσπίτ’ με αδέβαστα βιβλία, έν’ κάμαρη με ασπαλιγμένα παραθύρα. Τέρεν και άνοιξον τα βιβλία και με τ’ομμάτια σ’,δέβασον τα γραφτά. Και καμμίαν μ’ανασπάλτς πως τ’ομμάτια τ’ανοιχτά είν’ τα παραθύρια…α’σό κιφάλτς.                       ₪ Από το βιβλίο μου : Ποντιακοί Στοχασμοί   Δαρμενείας - Μασχαρείας - Τραγωδίας                  Copyright© 2006

Ερμηνεία : - Βιβλία κλειστά -                  ₪ Σπίτι χωρίς βιβλία είναι δωμάτιο δίχως παράθυρα. Σπίτι με αδιάβαστα βιβλία είναι δωμάτιο με παράθυρα κλειστά. Κοίταξε και άνοιξε τα βιβλία και με τα μάτια σου διάβασε τα γραπτά. Και ποτέ να μην ξεχνάει ο νους σου πως  τα μάτια σου τ’ανοιχτά είναι τα παράθυρα…του μυαλού σου.                      ₪                                     ο Μεσαρέτες

-Τα περιστέρια της Αριστοτέλους-

Ο  τόπος της συνάθροισης

πλατεία Αριστοτέλους

σύνθημα κυριάρχησης

"Ήρθε η αρχή του τέλους".

Τα περιστέρια του Θεού

που δεν έχουν κακία,

πλατείες και περίβολους

έχουν για κατοικία.

Γεράκια δεν επέζησαν

σε τούτες τις πλατείες,

ούτε μπορούν λαγωνικά

να κάνουν αταξίες.

Αριστοτέλους – Σύνταγμα

γιομάτα  περιστέρια,

τα σύμβολα της λευτεριάς

και του θυμού…λημέρια.

Κάτω τα χέρια γέρακες

από τα περιστέρια,

αυτά τα καθαρά πουλιά

θέλουν καθάρια χέρια.

Copyright© 2011                                                         Ο Μεσαρέτες