-ΠΟΝΤΟΣ-
Δάκρυ ψυχής…
Συνοπτική ιστορική αναδρομή
του Ποντιακού Ελληνισμού
από την Μυθολογία ως σήμερα
γραμμένη απλά σε 17 μικρά κεφάλαια.
Κεφάλαιο 2
- ΠΟΝΤΟΣ Ο ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ -
Μετά από αρχαιολογικές έρευνες σε ολόκληρη την παραλιακή περιοχή του Εύξεινου Πόντου, διαπιστώθηκε ότι η παρουσία των Ελλήνων στο χώρο αυτό τοποθετείται πριν από το 1200 π.Χ. και τα γεωγραφικά όρια του Πόντου, ξεκινούσαν από τις ακτές του Βαθύ Λιμένα (Βατούμ) μέχρι τη δυτική Νικομήδεια και σε νότιο πλάτος έως και τις επαρχίες Κασταμονής, Κολωνίας, Σεβάστειας και της Αρσίγης. Τα όρια αυτά μεταβάλλονταν ανάλογα με τις στρατιωτικό-πολιτικές εξελίξεις της κάθε εποχής.
Ως αφετηρία, της ιστορίας του Ποντιακού Ελληνισμού, έχουμε την Αργοναυτική Εκστρατεία, όπου το 1263 π.Χ. ο Ιάσονας οργάνωσε την εκστρατεία αυτή για το ˝ Χρυσόμαλλο δέρας ˝.
Η επίσημη κατοίκηση στον Πόντο έγινε στη Σινώπη το 758 π.Χ. από Μιλήσιους(Ίωνες Αθηναίοι που ζούσαν στην Μίλητο της Μ. Ασίας)και στη συνέχεια χτίστηκαν οι πόλεις ׃Αμισός,Κοτύωρα,Κερασούς,Τραπεζούς.Ακολούθησε η Τρίπολη από τους Αρκάδες κ.ά.
Η Τραπεζούντα (η Αφέντρα) , σπουδαίο πολιτιστικό κέντρο, εξελίχτηκε σε μητρόπολη του Ποντιακού Ελληνισμού και ανά τους αιώνες, είτε ελεύθερη είτε σκλαβωμένη πάντα ενέπνεε το σεβασμό, σε φίλους και εχθρούς.
Η Τραπεζούντα χτίστηκε το 756 π.Χ. και έτσι είναι αρχαιότερη από το Βυζάντιο και τη Ρώμη, που χτίστηκαν το 658 π.Χ. και το 753 π.Χ. αντίστοιχα. Το 600 π.Χ. οι Μιλήσιοι χτίζουν τις πόλεις ׃ Διοσκουριάδα, Φάση, Παντικάπαιο, Φαναγόρεια, Ολβία, Θεοδοσία, Οδησσό κ.ά. Έτσι η περιοχή του Εύξεινου Πόντου, με την ίδρυση 81 ελληνικών πόλεων στα τέλη του 7ουαιώνα π.Χ. έγινε ελληνική θάλασσα, όπου κυριαρχούσε το ελληνικό στοιχείο και ο ελληνικός πολιτισμός.
Ο Μέγας Περικλής των Αθηνών, το 437 π.Χ. πήγε στη Σινώπη και στην Αμισό και βοήθησε τους δημοκρατικούς να διώξουν τον τύραννο Τιμησίλαο. Επισκέφθηκε πολλές φορές τον Πόντο, όπως αναφέρει ο Πλούταρχος και μετέφερε χιλιάδες αποίκους από την Ελλάδα, για να εξασφαλίσει την πληθυσμιακή υπεροχή των Ελλήνων σ’αυτή την περιοχή.
Γνωστή επίσης είναι από τον ιστορικό-στρατηγό Ξενοφώντα ˝κάθοδος των Μυρίων˝ από το όρος Θήχη της Ζύγανας, στην Τραπεζούντα το 401 π.Χ., το θάλαττα-θάλαττα που φώναξαν μόλις είδαν τη θάλασσα του Εύξεινου Πόντου και η φιλοξενία που έτυχαν από τους εκεί Έλληνες για ένα μήνα (Κύρου Ανάβαση).
Είναι οδυνηρό, όμως πρέπει να αναφερθεί ότι μετά την κατάρρευση της Αθήνας από τον Πελοποννησιακό πόλεμο (403-2 π.Χ.),κανένας δε βρέθηκε να αναλάβει την προστασία του απόδημου ελληνισμού. Έτσι οι Σπαρτιάτες με την "Ανταλκίδειο ειρήνη" (387 π.Χ.), παρέδωσαν στους Πέρσες, τους Έλληνες της Μ Ασίας. Όμως μετά την ήττα των Περσών από τον Μ. Αλέξανδρο στη μάχη του Γρανικού το 334 π.Χ. και των Αρβήλων το 331 π.Χ. ιδρύεται το βασίλειο των Μιθριδατών (281 π.Χ-63π.Χ) και επί Μιθριδάτη ΣΤ΄του Ευπάτωρα (120-63 π.Χ.) ηγείται του ελληνιστικού κόσμου με περιφανείς νίκες κατά των Ρωμαίων. Στον τελευταίο όμως πόλεμο το 63 π.Χ. ηττήθηκε από τους Ρωμαίους.
Οι Ρωμαίοι γνώριζαν πολύ καλά τη στρατηγική σημασία του Πόντου. Έτσι με ειδική διακυβέρνηση, επέτρεψαν σχετική αυτονομία και διατήρησαν την ιστορία, τις παραδόσεις και τον πολιτισμό των Ελλήνων του Πόντου. Ο Πόντος πρώτος δέχθηκε το χριστιανισμό από τον απόστολο Ανδρέα, πρωτοστάτησε στη διάδοσή του και γι’αυτό στη συνέχεια δέχθηκε τους πιο άγριους διωγμούς.
Με την εγκαθίδρυση της Ανατολικής Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας ( 312-330 ) ο Πόντος εισέρχεται στο νέο αυτό σχήμα και ως φρουρός των βορειοανατολικών συνόρων γίνεται ο κυματοθραύστης βάρβαρων επιδρομών κατά της Αυτοκρατορίας.
Επί Μ. Κωνσταντίνου (306-337) άνθησε ο εξελληνισμός σε ολόκληρη την περιοχή και μεγαλούργησε η πνευματική και πολιτιστική ανάπτυξη επί Ιουστινιανού. Στη συνέχεια όμως η διαφθορά της Κων/πολίτικης εξουσίας των Αγγέλων μετά το 1185 και η δολιότητα των Σταυροφόρων ( 4η ) έγιναν αιτία το 1204 να διαλυθεί το Βυζαντινό κράτος. Τότε ιδρύθηκαν οι Αυτoκρατορίες Τραπεζούντας, Νίκαιας και το Δεσποτάτο της Ηπείρου.
257 χρόνια οι Κομνηνοί με σκληρούς συνεχείς αγώνες κατάφεραν να εξασφαλίσουν την ακεραιότητα της Αυτοκρατορίας της Τραπεζούντας και να διατηρήσουν ακέραια, την ιστορία, την παράδοση και τον πολιτισμό των Ελλήνων του Πόντου.
Οκτώ χρόνια μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης χρειάστηκαν οι Τούρκοι για να κάμψουν τον ηρωισμό των Ποντίων. Σπουδαίο γεγονός της ελληνικής ιστορίας αποτελεί η διατήρηση του ελεύθερου Πόντου για 257 χρόνια, έχοντας γύρο του, τόσους πολλούς εχθρούς. Εκεί στα κάστρα της Τραπεζούντας τελικά έδυσε το φωτεινό άστρο της Ανατολής, το τελευταίο προπύργιο του απόδημου Ελληνισμού.
Ο Πόντος, στη μακρόχρονη ιστορία του, ανέδειξε: Οκτώ βασιλείς εξελληνισθέντες μία βασίλισσα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, δύο Αυτοκράτορες και δύο βασίλισσες της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, ένα Δούκα, μία βασίλισσα–Σουλτάνα, Δεκαοκτώ Αυτοκράτορες και τρείς Αυτοκράτειρες της Αυτοκρατορίας Τραπεζούντας, Αγωνιστές του 21, Μακεδονομάχους, Ηγεμόνες της Μολδαβίας και της Βλαχίας, Μάρτυρες της εκκλησίας μας, Καπεταναίους αντάρτες, σπουδαίους ιστορικούς, ποιητές, φιλοσόφους, όπως τους ׃ Διόφαντο τον Αρχαίο (3οαι.π.Χ.) ιστορικό και Γεωγράφο, Ηρακλείδη τον Ποντικό (4ºαι.π.Χ.), μαθητή του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη, Διογένη τον κυνικό από τη Σινώπη (404-323 π.Χ), Νικόστρατο τον Τραπεζούντιο ( 4οαι.π.Χ ), το ρήτορα Βάττωνα ( 3οαι.π.Χ.), το Στράβωνα τον πατέρα της γεωγραφίας μας ( 63 π.Χ.-23 μ.Χ) Βρύσωνα τον Ηρακλεώτη ( 4οαι.π.Χ. ), Δίφιλο, τη μεγάλη μορφή του θεάτρου μας ( 4οαι.π.Χ ), τον Άγιο Βασίλειο ( 330-397 ) Γεννήθηκε στη Νεοκαισάρεια του Πόντου και μόνασε εκεί, Τυχικό τον Τραπεζούντιο ( 560-640 ) Διεύθυνε την ονομαστή σχολή μαθηματικών στην Τραπεζούντα, Άγιο Αθανάσιο τον Αθωνίτη(925-1001) ιδρυτή της Μεγίστης Λαύρας στο Άγιο Όρος, Ξιφιλίνο Ιωάννη (1010-1075), Νικηφόρο Γρηγορά, (1295-1326), Μιχαήλ Πανάρετο (1320-1390), Βησσαρίων τον Τραπεζούντιο (1403-1472) κληρικό - μέγα λόγιο των Ποντίων, Σεβαστό Κυμινήτη(1630-1702) Δάσκαλο του γένους - ιδρυτή του Φροντιστηρίου Τραπεζούντας, Λάζαρο Σκρίβα και Ιγνάτιο Φυτιάνο, από την Φυτίανα Πόντου (αδέλφια από τους πλέον σοφούς του 18ου αιώνα) και πάρα πολλούς άλλους..
Από το βιβλίο μου : Πόντος ο Ελληνικός Ο Μεσαρέτες
Ηρώων-Αγίων και Φιλοσόφων γη
Copyright© 2007
