-ΠΟΝΤΟΣ- Δάκρυ ψυχής…

-ΠΟΝΤΟΣ-      

   Δάκρυ ψυχής…

Συνοπτική ιστορική αναδρομή

του  Ποντιακού  Ελληνισμού

από την Μυθολογία ως σήμερα

γραμμένη απλά σε 17 μικρά κεφάλαια.

Κεφάλαιο 3

- ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΤΟΥ ΠΟΝΤΟΥ -

ΟΙ ΜΙΘΡΙΔΑΤΕΣ

Στην προ-αλεξανδρινή εποχή, κάθε ελληνική πόλη στον Πόντο ήταν ανεξάρτητη με συνέπεια να έχουν συνεχείς διαμάχες μεταξύ τους, μέχρι που ο Πέρσης σατράπης Μιθριδάτης ο γενάρχης, κατέλαβε την περιοχή. Το 363 π.Χ. πέθανε και ανέλαβε ο γιος του, Αριοβαρζάνης (363-337 π.Χ.) φανατικός φιλέλληνας, ο οποίος προδόθηκε από τον γιο του και θανατώθηκε με σταυρικό θάνατο. Έτσι ανέλαβε ο γιος του Μιθριδάτης 1 (337-334π.Χ).

Μετά την μάχη του Γρανικού ( 334 π.Χ. ), καταλύθηκε η περσική κυριαρχία στη Μ. Ασία, από τον  Μ. Αλέξανδρο . Όμως μετά τον θάνατο του Αλέξανδρου άρχισαν οι αγώνες για την εξουσία. Οι πρώην συναγωνιστές του Αντίγονου : Κάσσανδρος, Λυσίμαχος, Σέλευκος, Πτολεμαίος, συνενώθηκαν εναντίον του και ακολούθησε μαζί τους ο Μιθριδάτης 1. Μόλις το πληροφορήθηκε ο Αντίγονος έβαλε πράκτορές του και τον στραγγάλισαν, ήθελε να σκοτώσει και τον γιό του Μιθριδάτη 1 αλλά τον έσωσε ο φίλος του Δημήτριος ο Πολιορκητής γιος του Αντίγονου που τον ειδοποίησε. Μετά την ήττα που υπέστη ο Αντίγονος στην Ιψό (302π.Χ.) ο Μιθριδάτης Α΄( 302-266 π.Χ. ), γιος του Μιθριδάτη 1, και σύμμαχος με το Βυζάντιο, τη Χαλκηδόνα και την Ηράκλεια, άρχισε καταλήψεις πόλεων και οργάνωσε το ˝βασίλειο του Πόντου˝ Όρισε πρωτεύουσα την Αμάσεια και έγινε ο πρώτος βασιλιάς του και επονομάστηκε ˝κτίστης ˝. Ακολούθησαν οι ׃ 2-Αριοβαρζάνης Α΄ ( 266-255 π.Χ. ), 3-Μιθριδάτης Β΄(255-222 π.Χ.),βοήθησε τη Ρόδο το 227 π.Χ. όταν έπαθε τον καταστρεπτικό σεισμό. 4-Μιθριδάτης Γ΄(222-184 π.Χ.), 5-Φαρνάκης Α΄( 184-156 π.Χ. ), 6-Μιθριδάτης Δ΄ ο Φιλοπάτωρ ( 156-150 π.Χ. ), 7-Μιθριδάτης Ε΄ ο Ευεργέτης (150-120 π.Χ.) σύμμαχος των Ρωμαίων οι οποίοι για κάποιο λόγο δεν τον συμπαθούσαν. Μετέφερε την πρωτεύουσα του κράτους από την Αμάσεια στη Σινώπη. Δολοφο νήθηκε μέσα στα ανάκτορα σε τελετή γεύματος όπου συνωμότησε η γυναίκα του, με αυλικούς και Ρωμαίους. 8-Μιθριδάτης ΣΤ΄ ο Ευπάτωρ ( 120-63 π.Χ. ) ήταν γιός του  Μιθριδάτη Ε΄ του Ευεργέτη και ήταν  ο πιο φανατικός εχθρός των Ρωμαίων. Βασίλεψαν οκτώ βασιλείς ικανότατοι πολεμιστές που παίρνανε προσωπικά οι ίδιοι μέρος στις μάχες. Ασιάτες στην καταγωγή πλην του  Μιθριδάτη ΣΤ΄ του Ευπάτωρα όπου η μάνα του ήταν Ελληνίδα, αφομοιώθηκαν όμως με τους Έλληνες του Πόντου εντελώς και το κράτος τους απέκτησε καθαρότατο ελληνικό χαρακτήρα.

Η δομή του Μιθριδατικού βασιλείου ήταν σύμφωνα με τα πρότυπα του Μακεδονικού κράτους και επίσημη γλώσσα ήταν η Ελληνική, κράτησε τον αρχαϊκό της χαρακτήρα και εξελίχθηκε σε μια ιδιαίτερη διάλεκτο. Δεν επηρεάστηκε από την Αλεξανδρινή και δεν αλλοιώθηκε, λόγω του  απόκεντρου της γεωγραφικής θέσης της περιοχής.

 Στο αποκορύφωμα της δόξας του, έφθασε το Μιθριδατικό Βασίλειο, όταν στο θρόνο ανέβηκε ο Μιθριδάτης ΣΤ΄, ο Ευπάτωρ(120-63π.Χ.). Γεννήθηκε στη Σινώπη και σε νεαρή ηλικία (14 ετών) αφού απέφυγε πολλές δολοφονίες, οργανωμένες από την μάνα του, διέφυγε στα άγρια δάση. Με την ενηλικίωσή του (21 ετών) εμφανίστηκε στη Σινώπη και κάλεσε το λαό σε εξέγερση εναντίον της βασίλισσας μάνας του. Στέφθηκε βασιλιάς και το 111 π.Χ., νυμφεύθηκε την αδελφή του, Λαοδίκη κατά το δημοφιλές έθιμο της περιόδου εκείνης, αργότερα τη γυναίκα και αδελφή του αυτή θα τη θανατώσει γιατί συνωμότησε εναντίον του. Ίδρυσε μεγάλο Ποντιακό κράτος, με έδρα την Αμισό (Σαμψούντα). Τα όρια του κράτους του άρχιζαν από την Ινέμπολη μέχρι το Βαθύ Λιμένα (Βατούμ) και εσωτερικά μέχρι τη Σεβάστεια. Η μάνα του, ήταν Ελληνίδα η Λαοδίκη, κόρη του Αντίοχου Γ΄. Ρωμαλέος, γλωσσομαθής, είχε ελληνική παιδεία και περιστοιχιζόταν από Έλληνες διανοούμενους, φιλοσόφους, πολιτικούς, αξιωματικούς. Οι πιο πιστοί του σύντροφοι ήταν ׃ ο Δορύλαος, ο Καλλίστρατος, ο Αρχέλαος, ο Νεοπτόλεμος όλοι Έλληνες από την Αμισό και ο Διόφαντος από τα Γαζίουρα. Προσπάθησε και πέτυχε με γαμήλιες επιμιξίες μεταξύ Ελλήνων και αλλόφυλων λαών, να τους ενώσει σε ενιαίο έθνος και με την ελληνική πολιτισμική παιδεία που εφάρμοσε, κατάφερε να τους εξελληνίσει και να δώσει στην περιοχή καθαρό ελληνικό χαρακτήρα. Υπήρξε από τους τίμιους και ειλικρινείς συμμάχους των Αθηναίων και Λακεδαιμονίων και ήταν ελληνολάτρης και θαυμαστής της ελληνικής ιστορίας και ιδιαίτερα του Μ. Αλέξανδρου που κέρδισε τους Πέρσες και ήθελε να τον μιμηθεί κερδίζοντας τους Ρωμαίους, γι’αυτό και τα νομίσματα που έκοψε για το κράτος του, είχαν παραστάσεις από την Ελληνική Μυθολογία.

 Ήταν φανατικός εχθρός των Ρωμαίων και ο υποκινητής της λαϊκής εξέγερσης των ελληνικών πόλεων, ενάντια στον ρωμαϊκό επεκτατισμό. Από το 89 π.Χ. ως το 86 π.Χ. έγιναν συνεχείς πόλεμοι με περιφανείς νίκες για τον Μιθριδάτη ΣΤ΄, έχοντας στο πλευρό του την Αθήνα και όλη την Ελλάδα. Το 86 π.Χ. στις μάχες που έγιναν σε ελληνικό έδαφος στη Χαιρώνια και τον Ορχομενό ο στρατηγός Αρχέλαος ηττήθηκε από τον Ρωμαίο Σύλλα και το πλήγμα ήταν βαρύ για την περαιτέρω πορεία του Μιθριδάτη ΣΤ΄.

Το 66 π.Χ. ξεκίνησε ο τελευταίος πόλεμος επί Μικρασιατικού εδάφους, όπου ο Πομπήιος νίκησε τον Ευπάτωρα και τον ανάγκασε να καταφύγει στο Παντικάπαιο της Κριμαίας, Ο Μιθριδάτης μη έχοντας άλλη επιλογή (είχε ανοσία στα δηλητήρια) ζήτησε από τον υπασπιστή του, Βιτοίτιο να το σκοτώσει, για να μην πέσει στα χέρια των Ρωμαίων. Ο Πομπήιος εκτιμώντας τις αρετές και το θάρρος του, τον έθαψε με βασιλικές τιμές στη Σινώπη.

Μετά την ήττα του Μιθριδάτη ΣΤ΄, το 63 π.Χ. ο Πόντος έγινε ρωμαϊκή επαρχία. Όλοι οι αμύθητοι θησαυροί του Πόντου, που ήταν κρυμμένοι στα βουνά της Κολχίδος σε 75 φρούρια, κλάπηκαν και φορτώθηκαν από τους Ρωμαίους σε σύγχρονα πλοία της εποχής με προορισμό τη Ρώμη. Λέγετε ότι το ναυτικό του Μιθριδάτη ΣΤ΄ του Ευπάτωρα (το ισχυρότερο  στον κόσμο, πριν υποταχθεί στους Ρωμαίους) τα βούλιαξε κάπου στο Ιόνιο.

 302-63 π.Χ. 239 χρόνια, η πολιτική και στρατιωτική διοίκηση ήταν στα χέρια Ποντίων αξιωματούχων,γι’αυτό διατηρήθηκε ο πολιτισμός, η λαϊκή παράδοση και τα ήθη-έθιμα των Ποντίων.

Από το βιβλίο μου : Πόντος ο Ελληνικός                                                      Ο Μεσαρέτες                                                                        

       Ηρώων-Αγίων και Φιλοσόφων γη

                Copyright© 2007

- Η απόφαση -

Ποντιακά : ₪ Όντας θ’αποφασίεις κάτ’ σοβαρόν, μ’α(γ)ληγορείς. Γιατί…καμμίαν το α(γ)λήγορον, ’κ’ι(γ)εύ’ με το καλόν. Νούντζον, έ’εις όλον τον καιρόν, για ν’αραεύ’ς το ιστορ’κόν. Άμα παίρτς την απόφαση σ’, ’στερ’νά μη πουσμανεύ’ς τέρεν το έργο σ’ να τελέντς, πελιάδες μη τσατεύ’ς. Η απόφαση έν’ άμον το χέλ’, εύκολα πι-άντς ατο,   άμα, ’κ’επορείς να κρατήσ’ατο σο σέρ’ …εγλάζ’ και φεύ’. ₪ Από το βιβλίο μου : Ποντιακοί Στοχασμοί    Δαρμενείας - Μασχαρείας - Τραγωδίας                     Copyright© 2006

Ερμηνεία : ₪ Όταν αποφασίσεις κάτι σοβαρό, μη γρηγορείς. Γιατί …ποτέ το γρήγορο, δεν πάει με το καλό. Ήρεμος σκέψου, έχεις καιρό, να ψάξεις το ιστορικό. Απόφαση όταν παρθεί μετά μη μετανιώσεις, κοίτα χωρίς περιστροφές το έργο σου να το τελειώσεις. Η απόφαση είναι όπως το χέλι, εύκολα το πιάνεις,   όμως, δεν μπορείς να το κρατήσεις στο χέρι … γλιστράει, φεύγει και το χάνεις. ₪                                                         Ο Μεσαρέτες

-Προς το Γολγοθά-

Σε πρόδωσαν, Σε δίκασαν

και Σ’έσυραν στο δρόμο,

Σ’οδήγησαν στο Γολγοθά

με γράμμα και με νόμο.

Στεφάνι το αγκαθωτό

Σού ’βαλαν οι κρατούντες,

Σου φόρτωσαν και το σταυρό

τον νόμο υπηρετούντες.

Οι κράχτες τους, διαλαλούν,

δρόμο "μετά βαΐων",

όμως η στράτα Γολγοθά

είναι "με τα δακρύων".

Ανθρώπινα γονάτισες,

περπάτησες σκυμμένος,

στο Γολγοθά με βογγητά

έφθασες ματωμένος.

Τα σήμαντρα σωπάσανε

ήρθε η σταύρωσή Σου,

μέρες παθών και στεναγμών

το τέλος της ζωή Σου.

 "Εν τάφο τη ζωή" ζητούν

οι δυνατοί στον κόσμο,

και αδιάφορα σκορπούν

του Γολγοθά τον πόνο.

"ΚΥΡΙΕ των δυνάμεων"

το δίκαιο φωνάζει,

στον τάφο Σου θα συντριβεί

πέτρα που Σε σκεπάζει.

Λαμπρή ! μέρα ανάστασης,

μέρα δικαιοσύνης,

έργο άλλης διάστασης

πίστης κι’ εμπιστοσύνης.

Copyright© 2011                                                       Ο Μεσαρέτες

- Η καθαρή ψυχή -

Ποντιακά : - Το παστρικόν η ψ’ή - ₪ Τ’ανθρωπί’ νέ το κρέας φαείεται, νέ το πόστ’ν’ατ’ φορίεται. -Άμα ! Απέσ’ σ’ατά, η ψ’ή θα καθαρίεται. Άμον σον κόπρον το λουλούδ’ π’ανθίζ’ για να στολίεται, α’έτσ’ και ή ψ’ή με τον καιρόν ιδρών’ και κατενίεται. Νασάν σην ψ’ήν σο καθαρόν που α’σό πόστ’ χωρίεται, κι’ανάλαφρον και παστρικόν γιάν’ ση Θεού ευρίεται. ₪ Από το βιβλίο μου : Ποντιακοί Στοχασμοί   Δαρμενείας - Μασχαρείας - Τραγωδίας                  Copyright© 2006

Ερμηνεία : - Η καθαρή ψυχή - ₪ Του ανθρώπου, ούτε το κρέας θα φαγωθεί, μήτε το δέρμα θα φορεθεί. Όμως ! Μέσα σ’αυτά, ψυχούλα θα καθαριστεί. Σαν το λουλούδι στην κοπριά, π’ανθίζει για να στολιστεί, έτσι η ψυχή, μαζί μ’αυτά, ιδρώνει να καθαριστεί. Χαρά στην καθαρή ψυχή που απ’αυτά χωρίζεται, κι’ανάλαφρη και παστρική με το Θεό θα βρίσκεται. ₪                                                 Ο Μεσαρέτες