-ΠΟΝΤΟΣ- Δάκρυ ψυχής…

-ΠΟΝΤΟΣ-       
 Δάκρυ ψυχής…
Συνοπτική ιστορική αναδρομή
του  Ποντιακού  Ελληνισμού
από την Μυθολογία ως σήμερα
γραμμένη απλά σε 17 μικρά κεφάλαια.
Κεφάλαιο 13


                                   -ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑΣ... ΣΥΝΕΧΕΙΑ-
                                                Οδυνηρές αφηγήσεις

Στο βιβλίο ˝ ΜΑΥΡΗ ΒΙΒΛΟΣ ˝ του Οικουμενικού Πατριαρχείου το 1919, καταγράφονται με λεπτομερή σαφήνεια συνταρακτικά γεγονότα που συνέβησαν στον Πόντο από την περίοδο 1914 μέχρι το 1919 από τους Τούρκους.
˝ Φρίττει ο νους του ανθρώπου και σπαράσσεται η καρδία ˝ διαβάζοντας τις σελίδες που γράφει στο ημερολόγιό του, ο Μητροπολίτης Ροδοπόλεως Κύριλλος από τις φρικαλεότητες και τον αριθμό των θυμάτων, που βρήκαν τραγικό θάνατο στα βουνά, στις σπηλιές και σε λαγούμια της γης, που κρύφτηκαν, για να αποφύγουν τη δολοφόνο χαντζάρα των σφαγέων.
Θλίψη και αποτροπιασμό αποκομίζει κανείς, διαβάζοντας για τα δεκατέσσερα νεαρά κορίτσια, που κατέφυγαν κυνηγημένα στα δάση και από εκεί στην Μονή του Βαζελώνα, για να σωθούν, όπου άτακτοι Τούρκοι, αφού τις ατίμασαν, έκοψαν τους μαστούς και τα κεφάλια τους, ικανοποιώντας έτσι τις ορέξεις και τα άγρια κτηνώδη αισθήματά τους.
Την ίδια τύχη θα είχαν άλλες είκοσι έξι νέες γυναίκες από τις περιφέρειες Βαζελώνα και Τραπεζούντας, κρυμμένες σε σπηλιά στην περιοχή "Αγροτσάλ" στο χωριό Κουνάκα, όταν εντοπίστηκαν από Τσέτες και συνελήφθησαν. Όμως διερχόμενες πάνω από τη γέφυρα του ποταμού Πρύτανη, προκειμένου να αποφύγουν την ατίμωση, έπεσαν όλες στο ποτάμι και πνίγηκαν.
Άξιος περιγραφής, ο καταγραφής ηρωικός θάνατος του φυγόστρατου Ελευθερίου Παντελή, από το χωριό Καρακιόλ της περιφέρειας Αμισού, ο οποίος εντοπίσθηκε και πολιορκήθηκε στο σπίτι του, όπου βρισκόταν μαζί με την πολυμελή οικογένειά του. Μη θέλοντας να πέσουν στα χέρια των Τούρκων, μάνα, σύζυγος, παιδιά, αδελφές και ατιμωθούν, προτίμησε τον ένδοξο θάνατο. Έριξε μια χειροβομβίδα και παρέδωσε στους Τούρκους, μια άμορφη μάζα γυναικόπαιδων.
Στις περιφέρειες Τραπεζούντας – Σουρμένων – Ριζούντας εκτοπίστηκε όλος ο πληθυσμός. Γέρους και γυναικόπαιδα χρησιμοποίησαν οι Τούρκοι ως υποζύγια, για να μεταφέρουν στη ράχη τους αξιωματικούς, πολεμοφόδια και τρόφιμα για τον στρατό τους. Πεινασμένοι, διψασμένοι και ξυπόλυτοι περπατούσαν με τα βάρη στην πλάτη μεγάλες αποστάσεις και διασχίζοντες άγρια βουνά και λαγκάδια οι περισσότεροι δεν άντεχαν, τους εγκατέλειπαν οι δυνάμεις τους και γονάτιζαν. Οι Τούρκοι τους σκότωναν, αντικαθιστώντας τους με άλλους.
Οι Τούρκοι, επικαλούμενοι την ασφάλεια του κράτους, ιδίως κατά την περίοδο 1921-23, εκτόπιζαν χιλιάδες άμαχους προς το άγνωστο. Οι δυστυχείς επίστρατοι υπέφεραν τα πάνδεινα σε πολύωρες πορείες από την πείνα, τη δίψα, και τους ξυλοδαρμούς. Με βαρυχειμωνιά, οι εκτοπισθέντες οδηγούνταν σε ειδικούς λουτρώνες, όπου τους ανάγκαζαν να λουστούν.
Στη συνέχεια λήστευαν τα ρούχα τους και τους υποχρέωναν να περπατούν γυμνοί στο χιόνι, με θερμοκρασίες κάτω από το μηδέν. Με το σατανικό αυτό σχέδιο, πέθαναν χιλιάδες αθώοι άνθρωποι και τα κορμιά τους γίνανε τροφή για τα άγρια θηρία. Οι πορείες και τα τάγματα εργασίας ˝ αμελέ ταμπουρού ˝, ήταν ένα καλοστημένο σχέδιο εξόντωσης, χιλιάδων ελλήνων του Πόντου, με ˝ λευκό θάνατο ˝ για να μη ˝γκρινιάζουν˝ ορισμένοι ευαισθητοποιημένοι Τούρκοι και ξένοι.
Τραγικές στιγμές έζησαν οι Πατριαρχικές Μονές Παναγίας Σουμελά, Αγίου Ιωάννη Βαζελώνα, και Αγίου Γεωργίου Περιστερεώτα που μετατράπηκαν σε οίκους σφαγών και ακολασίας.
Διασωθέντες αυτόπτες μάρτυρες, κρυμμένοι, είδαν άτακτους άγριους Τούρκους να σφάζουν γυναικόπαιδα με τσεκούρια.
Το θλιβερό μήνα Ιούνιο του 1921, η Αμισός και όλη η περιοχή της έχει ερημωθεί. Τα 394 ελληνικά χωριά γίνανε όλα στάχτη. Πάνω από 300 γυναικόπαιδα, οι τελευταίοι εναπομείναντες κάτοικοι πήγανε να κρυφτούνε στο μισοκαμένο χωριό Άτα. Όταν το έμαθε ο σφαγέας τοπάλ Οσμάν, πήγε με τους τσέτες και τους συνέλαβαν, τους χώρισαν σε τρεις ομάδες και τους έκλεισαν σε ισάριθμα σπίτια, τα οποία, αφού τα περιέλουσαν με πετρέλαιο, τα έβαλαν φωτιά. Κανείς τους, δε γλίτωσε !
Πάνω από 350 χιλ., ανέρχονται οι άταφοι νεκροί του Πόντου από τις θηριωδίες των Τούρκων. Η αφήγησή τους, παρ’ότι μας παρέχει αμυδρά εικόνα της τραγωδίας, προκαλεί πόνο ψυχής.
                                                                                                                                                                                                                         Μεσαρέτες
Από το βιβλίο μου : Πόντος ο Ελληνικός               
       Ηρώων-Αγίων και Φιλοσόφων γη
                Copyright© 2007

-Τ'ασλαεμένον πανταλόν -

-Τ'ασλαεμένον πανταλόν -                            - Το μπαλωμένο πανταλόνι -

Ποντιακά :                                                                           Ερμηνεία :

Τερώ τ'εμόν το πανταλόν                            Το πανταλόνι μου κοιτώ
τ'εμπάλλ' μικρόν, τρυπίν τρανόν                  μικρό το μπόλι, τρύπα μεγάλη,
να βάι εμέν '  τον εφτωχόν,                         αλί σε μένα τον φτωχό
μαύρον τ'εμόν το τυχερόν.                           την τύχη μου την μαύρη.
Νουνίζω και καλοτερώ,                               Σκέφτομαι  και καλοκοιτώ
θα παλαλούμε εθαρώ,                                 νομίζω πως θα τρελαθώ,
ταράζ' η κάρδια μ' ! σπάν' η χολή μ',            χτυπά η καρδιά, σπάει η χολή,
ιδρώτας τρέχ'  α'σό κατσί μ',                       ιδρώτας τρέχει σαν βροχή,
άσκεμα φτιλακίζ' η ψή μ' .                           νομίζω θα μου βγει η ψυχή.
Για ν'αγοράζω 'κ'επορώ,                              Για ν'αγοράσω δεν μπορώ
καινούργον λώμαν και καλόν                       καινούργιο ρούχο και καλό
Εγώ τερώ ξαν' θα φορώ                                εγώ και πάλι θα ντυθώ
...ασλαεμένον πανταλόν !                            ... το πανταλόνι το παλιό.
                                                                                                                        
Από το βιβλίο μου : Ποντιακοί Στοχασμοί                                                                             Μεσαρέτες                                
   Δαρμενείας - Μασχαρείας - Τραγωδίας
                 Copyright© 2006
                                                                                              
 

-Το λουλούδ’ -

Ποντιακά :                                                                                   Ερμηνεία :

          -Το λουλούδ’ -                                             -Το λουλούδι-
                    ₪                                                                  ₪
Το τσίπ παντέμορφον λουλούδ’                      Λουλούδι το πιο όμορφο
Τρανύν’ απέσ’ σον κόπρον,                             στον κόπρο μεγαλώνει
α’έτσ’ ο κόσμον εθαρεί                                   έτσι ο κόσμος θέλει να δει
την άνοιξην ονταν θ’ανθί’                                όταν αυτό θ’ανθίσει
πως θα βρωμίζ’ τον τόπον.                              αν όλα θα βρωμίσει.
Άμα ! τ’αφώτιστον τερείς                                Όμως ! αυτό όλο ομορφιά
όσον τρανύν’ θα  εμορφίζ’                              τα γύρω του μοσχοβολά
και όλον τον κόσμον σκουτουλίζ’                   αφού  τα’χει  στολίσει.
                      ₪                                                                 ₪
Από το βιβλίο μου : Ποντιακοί Στοχασμοί                                                                                     Μεσαρέτες
    Δαρμενείας - Μασχαρείας - Τραγωδίας           

              Copyright© 2006

Αχά … ο παλαλόν !

Ποντιακά :                                                        Ερμηνεία :

-Αχά … ο παλαλόν-                                      -Νάτος … ο παλαβός-

               ₪                                                                      ₪

Σα δικαστήρι-α  π’εμπαίν’                              Στα δικαστήρια όποιος μπαίνει

ζεμιωμένος θα εβγαίν’.                                   πάντα ζημιωμένος βγαίνει.

Ο ένας χάν’ και μουρδουλίζ’                           Χάνοντας ο ένας βρίζει,

και ο άλλος  που … τεά κερδίζ’                     κι’άλλος τάχα που κερδίζει

άμον τον παλαλόν συρίζ’.                              σαν τον παλαβό σφυρίζει.

Που θα κερδίζ’  θα απομέν’                           Αυτός τον άλλον που νικάει

Με πανταλόν και με καμίσ’.                           τα ρούχα του δεν τα πουλάει.

Σ’ατόν που χάν’ δεν ’κι’απομέν’                      Αυτός που χάνει από τους δυο

νέ καμισόλα, νέ πανταλόν’ !                           χάνει κι’αυτόν τον ρουχισμό !

Ένας τον άλλον θα τζαΐζ’                               Ένας τον άλλο λέει σαν σοφός

Αχά … ο παλαλόν !                                      Νάτος … ο παλαβός !

Από το βιβλίο μου : Ποντιακοί Στοχασμοί                                                                                Μεσαρέτες
Δαρμενείας - Μασχαρείας - Τραγωδίας
             Copyright© 2006

Αφιέρωμα : Όταν τα μάτια… δεν κοιτούν !

Ποντιακά :  - Ο ήλιον εβασίλεψεν –                 ₪ Ο ήλιον εβασίλεψεν έφερεν την σκοτίαν, ο τόπον εσκοτίνεψεν ’κί θά ’μερών’ καμμίαν. Άμα νυχτών’ και ’κί ’μερών’ τ’ομμάτια ’κί τερούνε, γίν’νταν Θεού πετούμενα νύχταν που ’κί πετούνε. Ήλιε μ’! Πρωί όντας εβγαίντς, τέρ’ όλια τα παιδία σ’, οπίσ’ σα ράχια πρίν εμπαίντς μ’αφίντς ημ’σά δουλείας. Νύχταν ημέραν ήμποι-ος ζεί, σο μαύρον ση σκοτίαν, εκείνον φώταξον σην ψήν και δός λαρωματίαν.                   ₪ Από το βιβλίο μου : Ποντιακοί Στοχασμοί    Δαρμενείας - Μασχαρείας – Τραγωδίας                     Copyright© 2006

Ερμηνεία :  - Βασίλεψε ο ήλιος –                 ₪ Ο ήλιος σαν βασίλεψε ήρθε βαθύ σκοτάδι, ο τόπος μας σκοτείνιασε, πάντα θα είναι βράδυ. Νύχτα χωρίς ξημέρωμα τα μάτια δεν κοιτούνε, σαν του Θεού πετούμενα νύχτα που δεν πετούνε. Ήλιε ! Πρωί όταν θα βγεις, τέλειωσε τη δουλειά σου, στις ράχες πίσω πριν θα μπεις, δες όλα τα παιδιά σου. Νύχτα και μέρα αυτός που ζει μέσα στα μαύρα βράδια, εκείνον φέξε στην ψυχή και σώσε απ’ τα σκοτάδια.                   ₪                                                                Μεσαρέτες

-Πρωτοχρονιάτικες ευχές-

Καλαντέσα ευχία

(Πρωτοχρονιάτικες ευχές)

Κάλαντα και καλός χρόνος

τ’ουλωνών να χάτ’ ο πόνος

Κάλαντα καλή χρονία,

λάχ  και χάται ανεχετία.

Κάλαντα και νέος χρόνος

Ν’ανοί’ ο καλόν ο δρόμος.

Κάλαντα νεοχρονία,

Χαρά, γέλος και δουλεία,

Κάλαντα και νέον έτος

Ευτυχία  ’ς σ’όλτς οφέτος

                                   (Δ.Κ.Π.) ΣΤΑΥΡΙΩΤΗΣ

(Ποντιακή Εστία Τεύχος 49 Ιανουάριος 1954)