19 Μάη -Άγρεν αέρα εφύσεξεν-

19 Μάη

ημέρα μνήμης και θύμησης

για τον Ποντιακό Ελληνισμό.

Ποντιακά : -Άγρεν αέρα εφύσεξεν- Όλια τα ράχια ερήμωσαν σου Πόντου σα παρχάρια, άλλο σ’ατά ’κ’εχόρεψαν Ρωμέικα παλληκάρια. *’Ξεράθαν τα χορτάρια ’μουν τ’άθα’μουν εμαρέθαν, ερούξεν δείσα άγρεσα και ούλια ’καπατεύταν. *-Πεγάδια π’ετραγώδ’νετεν χορταρασκεπασμένα ντό τρέχετεν λυπητερά και είστεν πικραμένα; * -Κλαίμε ντο ορφανίγαμε και εχάθεν η χαρά μουν, κορτσόπα άλλο ’κ’έρχουνταν να πίνε α’σά νερά μουν. *- Τσοπάνε μ’ το γαβάλι σου ντό λέει μοιρολογίας ; γιατί τραγωδεί θλιβερά τ’έμορφον η λαλία σ’ ; *- Κλαίω ντ’εδέβεν η άνοιξη κι’ερούξαν τα φυλλόπα, και άλλο ’κί θα χαίρουμαι και με τα προατόπα. *Συρίζ’ αγέρας, βρέχ, βροντά έξ’ νύχτα και σκοτία τα φύλλα ρούζ’νε κίτρινα και κλαίγ’νε τα κλαδία. *-Φύλλα ντό κιτρινίζετεν και ρούζετ’ έναν έναν ; δεντρά αφίνετεν γδυτά και παραπονεμένα. *Γιατί πουλόπα’κί χαίρουστιν κι’άλλο ’κί κελαιδείτεν ; ντ’αφίνετεν και φεύετεν κι’οπίσ’ πα ’κί τερείτεν ; *-Άγρεν αέρα εφύσεξεν αδά άλλο ’κί ζούμε, πάμε όθεν έν’ η άνοιξη, δεντρά όθεν ανθούνε. *Μοθόπωρε  ντό έρχεσαι σ’εμάς αδά σα χρόνια και φυγαδεύ’ς την άνοιξιν και φέρτς τα κρύα χιόνια ; *-Εγώ κι’αν φέρω χειμωγκόν κι’αν φέρω άγρα χιόνια, θα έρται ξαν’ η άνοιξη, θ’έρχουν χελιδόνια. *Παραδοσιακά (Ο πλούτος μας, η κληρονομιά μας)

Ερμηνεία : -Άγριος αέρας φύσηξε- Ραχούλες όλες ερήμωσαν στου Πόντου τα "παρχάρια" άλλο σ’αυτά  δε χόρεψαν Ποντίων παλληκάρια. Τα χόρτα ξεραθήκανε, λουλούδια μαραθήκαν, ομίχλη έπεσε παντού, τα πάντα σκεπαστήκαν. -Πηγάδια τραγουδούσατε με χόρτα σκεπασμένα τώρα γιατί λυπητερά τρέχετε πικραμένα ; -Κλαίμε που ορφανέψαμε και χάθηκε η χαρά μας, τα νιάτα άλλο δεν θα ’ρθουν να πιούν απ’ τα νερά μας. -Τσοπάνη η φλογέρα σου γιατί μοιρολογάει ; γιατί η γλυκιά σου η λαλιά θλιμμένα τραγουδάει ; -Κλαίω που φεύγει η άνοιξη και πέφτουν φιλαράκια, άλλο πια δε θα χαρώ και με τα προβατάκια. Σφυρίζει αέρας, βρέχει ,βροντά, έξω βαριά σκοτάδια, τα φύλλα πέφτουν κίτρινα και κλαίν’ τα παρακλάδια. -Φύλλα τι κιτρινίζετε και πέφτετε ένα-ένα ; τα δένδρα αφήνετε γυμνά και παραπονεμένα. Γιατί πουλιά δε χαίρεστε κι’άλλο δεν κελαηδάτε ; γιατί όλα τ’αφήνετε και πίσω δεν κοιτάτε ; -Άγριος αέρας φύσηξε εδώ άλλο δε ζούμε, πάμε όπου είναι η άνοιξη τα δέντρα όπου ανθούνε. Φθινόπωρε ! τι έρχεσαι σ’εμάς αυτά τα χρόνια ; διώχνεις πανώρια άνοιξη και φέρνεις κρύα χιόνια. -Εγώ κι’αν φέρω τον χιονιά κι’αν φέρω άγρια χιόνια πάλι θα ’ρθει η άνοιξη θα ’ρθουν τα χελιδόνια.                                       Μεσαρέτες     ("παρχάρια" = ορεινές εξοχές)